به گزارش راوی امروز، پیشوا، نامی آشنا و همراه با تاریخ و هویت فرهنگی مردم جلگه جنوبی دشت حاصل خیز و سرسبز منتهی  به ۴۵ کیلومتری  مرکز کشور است و در جنوب شرق استان تهران واقع شده که دروازه اصلی پایتخت نشینان جهت ورود به کویر زیبا و مرکزی ایران لقب گرفته است.

تمدن هزاران ساله پیشوا بر نقش موثر این شهر در مسیر جاده ابریشم و گره خوردن تمدن های مختلف در حول محور آن برعظمت و بزرگی این شهر می افزاید.

هویت و قدمت پیشوا به دوران ماقبل تاریخ باز می گردد که سال ها پس از «کیومرث» ، اولین پادشاهی ایران که نوروز را برای اولین بار در این خطه جشن گرفت؛ فریدون تخت خود را در «سامنات» بنا نهاد و اطراف  آن را آباد کرد و در حوالی شهر و برای حراست از تطاول دشمنان، بزرگ ترین دژ دفاعی دنیا  که نفوذ ناپذیر بود را ایجاد کرد، که «سامنات» اکنون نیز با همان نام معروف است.

اینک پیشوا، با دارا بودن آثار تمدنی ژرف و بزرگ که از گذشتگان نزد ما به ودیعه گذاشته شده است، باید به خوبی مراقبت شود، تا این آثار ارزشمند و فرهنگ غنی به آیندگان سپرده شود.

قلعه ایرج، تپه سفالین، آب انبار، تپه شغالی، تپه معین آباد، یخچال طبیعی، گورستان، تپه ده ماسین، بازار، خانه های قدیمی، بقعه های امامزاده جعفر(ع)، یوسف رضا، اسحاق و موسی(ع) گوشه هایی از هویت و تمدن مردم این دیار هستند که اکنون نیازمند صیانت و حفاظت از خود بوده و باید برای آیندگان به امانت سپرده شوند.

در این شهرستان با فرهنگ غنی و آثار ارزشمندی که ذکر شد، فقدان موزه ای برای پاسداری از میراث فرهنگی و آثار باستانی به چشم می خورد، البته وعده هایی در دوران گذشته مدیریت های مختلف منطقه، برای احداث موزه  داده شده و اعتباراتی نیز تخصیص یافته است و حتی سازه ای نیمه کاره برای ساخت موزه در جوار بوستان «خانواده» خودنمایی می کند، اما همه این ها در فرسایش مدیریتی دست و پا می زنند.

البته مرتضی حصاری، سرپرست هفتمین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی «تپه سفالین» در حاشیه بازدیدی که خبرنگاران ۱۶ مهر ۹۶ از این تپه داشتند، به ساخت یک موزه محلی در این تپه اشاره کرد و گفت: با تاسیس این موزه، همه اشیای به دست آمده در این منطقه در آنجا نگهداری شده و در معرض دید عموم قرار خواهند گرفت، اما همچنان اقدامی برای احداث موزه در جنب بوستان «خانواده» پیشوا و یا تپه «سفالین» انجام نشده است.

ایجاد سایت موزه  در تپه سفالین می تواند راهکاری قانونی و به جرأت تنها راه احیا و هویت بخشی به این تپه غرق در غربت ولی در خفته در کناره شهر باشد و هارمونی لازم و پیوندی میان سنت و مدرنیته باشد، که با راه اندازی آن، تاریخ پیشوای باستانی و مقدس را برای همگان یادآور خواهد شد.

شاخه ای از جاده زیبای «ابریشم» در محدوده پیشوا در غبار غربت گیر افتاده است

سوال اینجا است، که چرا باید شهری با هویتی این چنین، در گیر و دار حواشی اسیر شود و غبار غربت بر داشته های فرهنگی آن نشسته و لانه کند.

به راستی سفال های شکسته بر تپه سفالین، قدمت بازار سنتی، اشیاء کاوش شده از شهر که در مخازن موزه ملی خاک می خورند، قلعه ایرج که بنایی جهانی به حساب می آید و نمونه های دیگر، چگونه باید حفاظت شوند و چه برنامه ای برای ماندگاری و پایداری آنها وجود دارد ونقش ادارات و دستگاه های اجرایی در حفظ و ترویج  از آنها چیست؟

سوالی که محمد امینی، باستان شناس و محقق مشهور دشت ورامین در پاسخ به آن به خبرنگار مهر گفت: علاوه بر آن چه از گذشته در دشت ورامین مانده است، در حال حاضر نیز آثار و ابنیه ای در مقام مانایی  و آثاری طبیعی در نوبت ثبت قرار دارند که می طلبد اهتمام جدی در این راه صورت گیرد و در این مسیر توقع اقدامات عملی از ادارات مرتبطی چون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتظاری بی مورد نیست.

وی اضافه کرد: شاخه ای از جاده زیبا و سرسبز تاریخی «ابریشم» حد فاصل «سامنات» تا «کهنک» و روستای «اسلام آباد» که به «قلعه سین» و «ده ماسین» متصل شده و ادامه آن از کنار قلعه «ایرج» به روستای «ارمبو» پاکدشت و سپس وارد ری می شد، در غبار غربت گیر افتاده و در صف انتظار توجه مسئولان شهرستان پیشوا قرار گرفته است.

احیا مسیرهای کهن و طبیعی پیشوا سبب رونق اقتصادی و گردشگری منطقه می شود

یکی دیگر از محققین منطقه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: جاده تاریخی «ابریشم» دارای جاذبه های گردشگری و نهرهای پر آب و بسیار بکر است و توانایی رقابت با جاده دیدنی روستای «خاوه» در بخش «جوادآباد» ورامین را دارا بوده و اخیراً مورد توجه شهرداری پیشوا قرار گرفته است.

سید ابراهیم طباطبایی می افزاید: شهرداری پیشوا برای این جاده که در انتهای محدوده شهری پیشوا واقع است، آبنمایی زیبا و استراحتگاهی کوچک را در قالب بوستان محله ای در محدوده ورودی به شهر پیشوا در دست احداث می بیند، جاده یاد شده که فقط ۲ کیلومتر طول دارد، از روستای «اسلام آباد» به  محله قدیمی «کهنک» وارد می شود و مسیری زیبا و کم تر دیده شده را در خود جای داده که نیازمند نگاهی نو و اصولی در راستای ثبت میراث طبیعی و احیا و تثبیت آن است.

وی می افزاید: مسیر گردشگرپذیر چهار راه «حرم» تا «تپه سلام» پیشوا نیز سال های سال رها شده بود، که اخیرا مورد توجه مدیریت شهری پیشوا قرار گرفته است، که امیدواریم این توجه ادامه دار باشد، این مسیر زیبا نیز می تواند به عنوان مسیری طبیعی مورد ثبت قرار گرفته و می شود زمینه های معرفی بیشتر پیشوا به همگان را در این مسیر گردشگری جست.

طباطبایی ثبت تاریخی و احیای بازار سنتی و قدیمی شهر که حدود ۴۰۰ سال قدمت دارد و از میدان اصلی شهر تا بقعه امامزاده جعفر(ع) قرار دارد را نیز مسیر تجاری قدیم منطقه خواند و خواستار احیا آن شد و تاکید کرد: می توان با کمی مدیریت، هویت تاریخی پیشوا را زنده کرد و روح تازگی را به اقتصاد این کهن شهر دمید.

با توجه به رونق بالای صنایع دستی در این منطقه و برابر تکالیف قانونی سند چشم انداز کشور، وجود بازارچه دائمی صنایع دستی، موزه و احیای ظرفیت های گردشگری پیشوا می تواند کمک شایان و قابل توجه ای به تقویت اقتصاد بومی منطقه و حمایت از تولیدات محلی داشته و پایه ریزی اقتصاد مقاومتی در صنایع دستی را سبب شده و عملیاتی کند.

*مهدی مقاری

نسخه چاپی خبر