پس از نوسانات چند ماه اخیر نرخ ارز و گران شدن قیمت دلار و یورو، قیمت بسیاری از کالاها حتی کالاهای تولید داخل در کشور افزایش یافت و برخی تولیدکننده‌ها و واسطه‌گران‌ نرخ دلار را بهانه کردند و تا می‌توانستند قیمت‌های خود را افزایش دادند.

در این میان قیمت لوازم یدکی، لاستیک و روغن ‌ناوگان سنگین حمل و نقل جاده‌ای هم از این موج افزایش قیمت‌ها عقب نماند و روند صعودی گرفت.

اگر ناوگان فرسوده جاده‌ای را هم در نظر نگیریم‌ یک دستگاه کامیون نو زمانی که در جاده‌ها تردد می‌کند، هزینه‌های معمولی نظیر روغن، قطعه و لاستیک دارد، حال اگر کامیونی فرسوده‌تر باشد، این هزینه‌ها بیشتر و فواصل تعویض و تعمیر قطعات کمتر است.

در کنار این افزایش قیمت‌ لوازم یدکی و لاستیک، نرخ‌های پایین کرایه حمل هم از سوی راننده‌ها، یکی از بزرگترین مشکلات آنها عنوان می‌شود.

به هر حال این روزها راننده‌های کامیون فقط با دو مشکل اساسی مواجه هستند، «لاستیک و قطعه گران»، «کرایه ارزان».

البته پس از نوسانات ارزی و بروز این مشکلات برای راننده‌های کامیون و ناوگان سنگین جاده‌ای، دولت تلاش کرد با همراهی انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی مرتبط با حمل و نقل عمومی جاده‌ای، مشکلات رانندگان را رصد کند و برای رفع آنها چاره‌ای بیندیشد، در این راستا برخی مطالبات رانندگان که امکان تحقق آنها در کوتاه‌مدت وجود داشت، محقق شد.

تحقق بخش زیادی از مطالبات‌ موجب شد، کامیون‌داران معترض، مجدداً به چرخه حمل و نقل بار کشور برگردند، اما عدم تحقق برخی مطالبات، موجب شد از روزهای گذشته برخی راننده‌های کامیون مجدداً اعتراضات صنفی خود را مطرح کنند.

به هر حال راننده‌های کامیون امیدوارند که مشکلات دیگر هم به زودی با تعقل و تدبیر و البته در محیطی آرام و با نگاه تخصصی‌ و دور از هیاهو، رفع شود تا چرخ اقتصاد کشور بچرخد و بار مردم روی زمین نماند.

‌یکی از رانندگان کامیون در این‌باره می‌گوید: مشکل اساسی کامیون‌داران، امروز فقط دو موضوع است و هیچ عناد سیاسی در این اعتراضات وجود ندارد.

وی که خود را مالک نخعی از استان کرمان معرفی می‌کند، می‌گوید:‌ به دلیل گرانی‌های اخیر قطعه و پایین بودن نرخ کرایه، تعداد زیادی از کامیون‌های کشور زمین‌گیر شده‌اند؛ به هر حال راننده وقتی مجبور است، قطعه و لاستیک با نرخ‌های گزاف خریداری کند، اما از سوی دیگر کرایه‌های بسیار ارزان و غیر واقعی دریافت کند؛ ترجیح  می‌دهد، در خانه بماند تا اینکه کامیون خود را وارد جاده‌ها کند.

وی ادامه داد:‌ حتی برخی از تانکرداران نیز بارگیری سوخت نمی‌کنند و تامین سوخت جایگاه‌های پمپ بنزین را انجام نمی‌دهند؛ دو انبار بزرگ سوخت در جنوب شرق کشور در شهرهای کرمان و رفسنجان قرار دارد که اغلب تانکرداران از حمل سوخت از این انبارها امتناع ورزیده‌اند.

این راننده کامیون ادامه داد: البته از همکاری دولت در رفع مشکلات رانندگان بسیار قدردانی می‌کنیم؛ دولت توجه خاصی انجام داد، اما در دو موضوع اصلی کم کاری شده است که همین دو مشکل‌، گلوی رانندگان را می‌فشارد.

* کرایه‌ کامیون‌ها بر اساس تن‌کیلومتر محاسبه شود

وی بیان کرد: افزایش نرخ کرایه‌ها که متوسط 20 درصد بود، امسال اعمال شد، اما این افزایش قیمت در خیلی از مراکز بار تاثیر چندانی بر کل قیمت ندارد، زیرا اصل قیمت کرایه حمل پایین است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال نرخ کرایه حمل بار در استان‌هایی نظیر فارس و اصفهان یا پتروشیمی‌های مهاباد،‌خرم‌آباد و یا کرمانشاه به قدری پایین است که با احتساب همان 20 درصد افزایش، هم تاثیری بر کل کرایه  کامیون‌دار ندارد، متاسفانه این صاحبان کالا حمایت دولتی دارند و نرخ‌های پایین ارائه می‌دهند و به دلیل تقاضای فراوان کامیون، راننده مجبور است با  نرخ‌های پایین کار کند و همین امر در پایان ماه به راننده و خانواده‌اش فشار مالی وارد می‌کند.

این راننده کامیون اظهار داشت: ما پیشنهاد محاسبه نرخ‌ها بر اساس تن‌کیلومتر را ارائه کردیم که از سوی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای دنبال شد، محاسبه نرخ کرایه بر اساس تن‌کیلومتر از سوی سازمان راهداری‌ مصوب و به وزیر راه و شهرسازی برای تصویب ارسال شد، اما این در بروکراسی سنگین اداری گیرکرده است. این موضوع اگر بخواهد مصوبه مجلس و سپس تبدیل به آئین‌نامه داخلی شود و بعد از آن در قالب قانون اجرا شود، روند طولانی‌مدتی دارد و این به زیان اقتصاد کشور است.

وی اظهار داشت: کامیون‌داران کماکان منتظر تأیید «تن کیلومترـ از سوی وزارت راه و شهرسازی هستند، اما این موضوع هنوز محقق نشده است.

وی با تأکید بر اینکه این بار اعتراض صنفی رانندگان در دو مورد خلاصه شده است، گفت: رانندگان چیز دیگری نمی‌خواهند، حتی از بیمه تکمیلی خود هم گذشته‌اند و می‌گویند اگر درآمدمان افزایش یابد خودمان بیمه تکمیلی را با هر قیمتی اجرا می‌کنیم، اما نرخ کرایه‌ها باید طبق تورم موجود واقعی شود، چطور ما لاستیک، روغن و لوازم یدکی را بر اساس نرخ ارز آزاد خریداری می‌کنیم، اما کرایه‌هایمان باید همان قیمت قدیمی باشد؟ چطور ممکن است در این شرایط یک کامیون‌دار بتواند در کنار سر به سر کردن هزینه‌های کامیون خود، درآمدی هم بابت امرار معاش ماهیانه خود و خانواده داشته باشد؟

این راننده کامیون  اضافه کرد: ‌اوایل شهریورماه امسال بود که همه محاسبات، تحلیل‌ها و بررسی‌ مدارک بابت اجرای سیستم تن‌کیلومتر انجام شد، اما این موضوع درگیر و دار اداری ماند و هنوز اجرا نشده است.

وی در پاسخ به سؤال خبرنگار مبنی بر اعمال 20 درصد افزایش نرخ کرایه، بیان کرد: آن 20 درصد افزایش کرایه اعمال شد، اما 10 سال است کرایه‌های ما طبق تورم محاسبه نمی‌شود و قیمت‌ها فقط توافقی بین شرکت‌های حمل و نقل و صاحبان کالا با کامیون‌داران است و شرکت‌های حمل و نقل و صاحبان کالا هم به دلیل تقاضای فراوان کامیون از این بازار سوءاستفاده می‌کنند و نرخ‌ها را پایین می‌آورند.

این راننده کامیون گفت: در یک جامعه آماری کوچک ‌در مرداد امسال، هزینه و درآمد تعدادی کامیون بررسی شد، این کامیون‌ها به طور متوسط در ماه حدود 13 میلیون تومان از محل انتقال بار درآمد داشتند، اما به طور متوسط بیش از ۱۵ میلیون تومان‌ هزینه‌ سوخت، لاستیک و تعمیر و نگهداری کامیون داشتند.

*‌ یک جفت لاستیک داخلی ۸ میلیون تومان، خارجی تا این لحظه ۱۳ میلیون

وی نبود و بازار سیاه لاستیک را مشکل دوم رانندگان در این ایام عنوان کرد و گفت: در حال حاضر یک جفت لاستیک ایرانی تا 8 میلیون تومان هم به فروش می‌رسد، از سوی دیگر فروشندگان لاستیک مایل به فروش نیستند و احتکار از آخرین حلقه فروش تا تولید کننده اصلی وجود دارد.

این راننده کامیون اظهار داشت: از سوی دیگر لاستیک‌های خارجی با نرخ دلار به کامیون‌دار می‌فروشند، به عنوان مثال فروشنده لاستیک می‌گوید من یک جفت لاستیک خارجی با مارک معروف را 900 دلار می‌فروشم و بسته به قیمت دلار آزاد در هر روز آن نرخ بالا و پایین می‌شود که اگر امروز محاسبه کنیم، قیمت یک جفت لاستیک خارجی بیش از 13 میلیون تومان است، حال راننده در این شرایط چطور می‌تواند کامیون خود را به جاده بیاورد و با این نرخ‌های ارزان کرایه امرار معاش کند؟

وی با تأکید بر اینکه در اغلب استان‌ها لاستیک برای فروش وجود ندارد، گفت: اغلب فروشندگان، تولیدکنندگان و وارد کنندگان لاستیک به احتکار لاستیک روی آورده‌اند، از سوی دیگر گمرک جمهوری اسلامی اعلام می‌کند، در گمرک‌ها لاستیک به میزان کافی و نظیر ‌سال‌های گذشته وجود دارد، اما این لاستیک‌ها به دست راننده نمی‌رسد.

وی تاکید کرد: سوء رفتار از سوی وارد کننده لاستیک و تولید کننده داخلی و سوء مدیریت از سوی دولت در توزیع لاستیک وجود دارد، این اتفاق رخ داده و کاملا مشهود است که این کمبود لاستیک به دلیل مدیریت ناصحیح رخ داده است.

* بازار سیاه لاستیک دولتی و توقف توزیع

این راننده‌ کامیون‌ گفت: ‌توزیع لاستیک دولتی هم چند روزی انجام‌ و سپس متوقف شد، ‌ ابتدا قرار بود سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رانندگان را شناسایی کند و سپس آنها را بابت دریافت لاستیک به وزارت صنعت معدن و تجارت معرفی کند، اما متاسفانه این مورد اجرایی نشد و توزیع لاستیک برای راننده از ترمینال و وب‌سایت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به وزارت صنعت معدن و تجارت منتقل شد و وزارت صنعت خود متولی توزیع لاستیک شد.

وی ادامه داد: پس از چند روز از توزیع لاستیک دولتی، بازار سیاه آن لاستیک به وجود آمد و سپس به دلیل عدم کنترل آن بازار سیاه، توزیع لاستیک دولتی متوقف شد و دست راننده خالی ماند.

این راننده کامیون ادامه داد: در همین شهر کرمان فقط 400 دستگاه کامیون به دلیل نبود لاستیک زمین‌گیر شده‌اند، راننده به دلیل نبود لاستیک و کرایه‌های پایین، ناچار است، در خانه بماند و این کمبود لاستیک غیر از استان کرمان در استان‌های فارس و اصفهان هم به شدت مشهود است.

وی گفت: حال دقت کنید با این نرخ‌های گران لاستیک، سیستم کرایه بر اساس تن‌کیلومتر هم اجرایی نمی‌شود و همین امر موجب ضرر و زیان سنگین راننده شده است.

* تهدید راننده‌های دارای بار در جاده‌ها و واردکردن خسارت به کامیون‌ها 

یکی دیگر از راننده‌های کامیون در استان فارس، در این‌باره گفت: گفت: تامین قطعه یدکی و لاستیک به شدت درگیر نرخ ارز آزاد است و روزانه گران می‌شود، این تورم جدا برای رانندگانی که با نرخ‌های کرایه ارزان تردد می‌کنند، مشکل‌ساز شده است.

وی که راننده با سابقه جاده است، خودر ا سیدمحمد شرافت معرفی می‌کند و می‌گوید:‌ کامیوها در نبود و گرانی لاستیک مجدداً زمین‌گیر شده‌اند، اما متأسفانه مشکل بزرگتر این است که عده‌ای هم در این بین در حال سوء استفاده‌های سیاسی هستند.

این راننده با تأکید بر اینکه به هیچ وجه اعتراضات کامیون‌داران سیاسی نیست و مشکلات آنها فقط اقتصادی و صنفی است، توضیح داد: متاسفانه در برخی شهرها و استان‌ها نظیر اصفهان، فارس و برخی استان‌های دیگر، رانندگانی هم که می‌خواهند بارگیری کالا انجام دهند، تهدید می‌شوند یا شیشه‌های کامیون آنها شکسته می‌شود.

به گفته سیدمحمد حتی شنیده شده عده‌ای مانع از بارگیری کالا شده و یا راننده را بین راه از خودرو  پیاده کرده به کامیون بسته‌اند، در این بین متاسفانه عده‌ای سودجو دنبال مقاصد سیاسی و در حال تخریب این اعتراضات هستند.

این راننده کامیون تاکید کرد: ما پای این کشور و نظام جمهوری اسلامی‌ ایستاده‌ایم و فقط می‌خواهیم مشکلات اقتصادی‌مان حل شود، از سوی دیگر مطمئنیم که اگر این اتفاقات زمان‌بر شود و مشکلات حل نشود، به ضرر اقتصاد کشور خواهد بود، بنابراین از مسئولان می‌خواهیم هر چه سریع‌تر به مشکلات کامیون داران توجه کنند تا کامیون‌داران هم بتوانند به جاده‌ها برگردند تا بار کشور روی زمین نماند.