ششمین نشست «خیر و خرد» به همت مؤسسه خیریه «دارالاِکرام» و همکاری «نشر نی» در شیراز برگزار شد.

به گزارش راوی امروز، ششمین نشست از سلسله نشست‌های«خیر و خرد» مؤسسه خیریه دارالاکرام با موضوع «راه و روش خردورزی در امر خیر در کلام امام علی (ع)» شامگاه سه‌شنبه 30 دی‌ماه 1399 در شعبه شیراز این مؤسسه، با همکاری «نشر نی» برگزار شد.

در این نشست میزبان اندیشمند عرصه فرهنگ و ادب و دین؛ راستمردی که حیات 80 ساله خویش را با تفسیری انسانی از آموزه‌های دین همراه کرده است، همراه شدیم.

دکتر محمدمهدی جعفری، استاد دانشگاه ادبیات و علوم انسانی شیراز، مترجم و نویسنده، که فارغ از هرگونه هیاهو و شهرت‌طلبی و دین‌ابزاری، با نهج‌البلاغه امیر مؤمنان (ع)، انس گرفته و در ساحل آرامشِ آن زندگی کرده است.

در ابتدا مروری بر نشست‌های قبلی، به‌منظور یادآوری برای مخاطبان شد. سپس دکتر محمدمهدی جعفری سخنران جلسه بعد از معرفی توسط مجری صحبت‌های خود را پیرامون موضوع مطرح‌شده آغاز کرد.

وی سخنانش را این چنین بیان داشت:

«در این جهان خیری وجود ندارد جز برای دو کس، کسی که گناهانی ورزید سپس از گناهان خود توبه نمود و دیگری کسی که سریعاً در کار خیر شتافت. هیچ عملی که همراه با پرواپیشگی باشد به‌حساب نمی‌آید.

اگر عملی همراه با تقوا باشد مسلماً موردقبول درگاه پروردگار قرار می‌گیرد و لذا ما نباید آن عمل را دست‌کم بگیریم و آن را اندک بشماریم.

کار خیر را انجام دهید و اندکی از آن را کوچک نشمارید، کمیت میزان کار خیّرانه اهمیت ندارد بلکه کار خیر کیفیتی است که هر فرد به میزان توان خود باید انجام دهد. انسان زمانی که خود را تحقیر کند و ناشایست برای عمل خیر بداند، این‌طور هم می‌شود؛ چون عمل خیر بستگی به اراده، طرز تفکر و اراده انسان‌ها دارد.

هم عمل خیر طرفدارانی دارد و هم عمل شر! هرگاه شما هرکدام از این یک را واگذارید شایسته انجام دیگری هستید و کار خیر را فردی به‌جز شما انجام می‌دهد.

خرد چیست؟ امیرالمؤمنین درباره خرد تعاریف فراوانی دارد ازجمله می‌فرماید: خرد همان نگاه داشت تجربه‌ها و اندوختن تجربه‌هاست. البته منظور از عقل و خرد همان خرد عملی است و نه خرد نظری درواقع همان عقلی که انسان در زندگی به دست می‌آورد.

هر فرد با حفظ خرد و تجربه‌ها به‌تدریج خردی به دست می‌آورد که می‌تواند در زمینه‌های گوناگون باشد یکی از زمینه‌ها امر خیر است. اگر انسان از امور خیر تجربه کسب کند درواقع خردمندی است که توانسته حقیقت خیر را دریابد و خردمندانه به انجام رساند.

خیر چیزی نیست که هر کس بتواند آن را به‌طور محسوس و در زمان کوتاه دریابد. چه‌بسا ما فکر می‌کنیم کار خیری انجام می‌دهیم اما اگر همراه با خردورزی نباشد شر باشد. زیرا تجربه به ما می‌آموزد که در چه زمانی و مکانی کاری خیر است و در شرایط دیگری امکان دارد آن کار شر باشد. ازاین‌جهت این عقل حاصل از تجربه حقیقت نهایی و هدف غایی است که کار خیر را درمی‌یابد.

امام علی (ع) درباره فقر می‌فرماید: نداری و فقر باعث کمبودی در دین است. یعنی اگر کسی دچار تنگدستی شود نمی‌تواند آن‌چنان‌که بایدوشاید دین‌داری کند. ازجمله امتیازات خرد همین بس که راه گمراهی‌ات را از راه بالندگی‌ات روشن گرداند. خرد برای این است که انسان برای خود و دیگران از آن بهره بجوید.

درواقع این خرد است که راه درست و روشن را از راه غلط و تیره تفکیک می‌کند. خرد در اینجا مانند نورافکنی است که راه رشد و راه همراهی را برای انسان روشن می‌کند. هیچ اجباری در دین نیست که آن را وادار به راه و کاری کند زیرا راه رشد از راه گمراهی روشن شده است.

انسان باید با خرد خود راه درست را انتخاب کند. بالاترین توانگری خرد است. غنا، بی‌نیازی و توانگری با داشتن ثروت نیست بلکه بالاترین بی‌نیازی خرد است. بزرگ‌ترین نادانی بی‌خردی و حماقت است. نیازمندی زبان زیرک هوشمند را از آوردن دلیل بند می‌آورد.

انسانی که دچار فقر و تنگدستی است، زمانی که می‌خواهد دلیلی بیاورد برای تنگدستی یا هر کاری در زندگی زبانش بند می‌آید و نمی‌تواند آن‌طور که بایدوشاید به‌روشنی سخن بگوید.

بزرگ‌ترین فقر معنوی حماقت و نادانی است و هیچ‌گونه دارایی سودمندتر از خرد برای انسان نیست. این خرد است که تمام معنویات را برای انسان به دست می‌آورد. با صدقه دادن خواستار فرود آمدن روزی بر سر خود شوید و هر کس به پاداش جانشینی صدقه یقین داشته باشد، در بهشت بخشنده شود.

با صدقه دادن خواستار فرود آمدن روزی شوید، درواقع صدقه باعث می‌شود که روزی شما زیاد شود. برخی خیال می‌کنند با صدقه دادن از ثروتشان کم می‌شود باید بگویم نه‌تنها این اتفاق رخ نمی‌دهد بلکه روزی‌های بسیار زیادی به دست می‌آورد هم روزی مادی و هم بهره معنوی.

هیچ فردی با صدقه دادن چیزی را از دست نمی‌دهد بلکه با بخشیدن اندک چیزی، فراوان به شما بخشیده می‌شود. کسی که یقین به این امر داشته باشد با دادن صدقه بخشنده می‌شود.

خدا خرد را در وجود هیچ‌کسی نسپرده است مگر برای این‌که آن خرد روزی او را از گرفتاری‌ها برهاند. خرد باعث رهایی انسان از گرفتاری‌ها می‌شود و این رهایی خیر فراوانی است که نصیب انسان می‌شود.

صدقه دارویی است بهبودی‌بخش، درمانگر فقر، درمانگر سرگردانی و بسیاری از چیزها؛ وقتی‌که دچار فقر شدید به‌وسیله صدقه با خدا دادوستد کنید و در عین نداشتن تجارت کنید. با وجود فقر و نداری به هر کس می‌توانید صدقه بدهید. این صدقه در مقابل خداوند پاداش بسیار بزرگی دارد و تجارت بسیار سودبخشی برای شما خواهد بود.

هنگامی‌که نیازمند در خواب است (کنایه به بی‌خبری او) نباید کسی از شما بخواهد آبروی خودش را بریزد تا شما نیاز آن را برطرف کنید بلکه شما باید به دنبال رفع نیاز او بروید بدون اینکه او متوجه شود.

در تاریکی شب در پی نیازمندی کسی باشید که در خواب است که خداوند کاملاً آگاه و هوشیار بر کار شماست. خداوند لطیف است یعنی او بر همه‌چیز آگاه است چه پیدا باشد و چه نهان.

هنگامی‌که پیشامد ناگواری برای شخصی به وجود بیاید، خداوند چنان به کمک او می‌شتابد که او متوجه نخواهد شد. بنابراین امیرالمؤمنین خیر و خرد را چنان با تعریفی زیبا عنوان نموده که خردمندان آن را درمی‌یابند.

به‌هرحال اگر انسان دارای وضع خوبی باشد و در اجتماع به وظایف خود عمل کنند خیری بزرگ برای خود و جامعه‌اش کسب می‌کند، او می‌تواند عامل خیر در جامعه خود باشد».

در پایان این جلسه نیز سئوال‌هایی توسط مخاطبان مطرح شد که دکتر محمدمهدی جعفری پاسخگوی آن‌ها بود.

لازم به ذکر است، «دارالاِکرام حضرت ابوالفضل‌العباس(ع)» مؤسسه‌ای خیریه، غیرانتفاعی، غیرسیاسی، فراملی و فرامذهبی است که در سال ۱۳۸۰ در تهران با هدف حمایت همه‌جانبه مالی، آموزشی، اجتماعی، بهداشتی، درمانی و معیشتی از دانش‌آموزان تحت پوشش، برای جلوگیری از ترک تحصیل آن‌ها ایجاد شده و دارای ۲۱ شعبه در استان‌های مختلف با مجوز وزارت کشور است.

نسخه چاپی خبر