به گزارش راوی امروز، در ماده 105 آیین نامه داخلی مجلس آمده است: «در هر جلسه رسمی به‌جز جلسات بررسی لوایح برنامه توسعه، بودجه سالانه و استیضاح یا رأی اعتماد به وزیران، سه‌‏نفر از نمایندگان می‏توانند به نوبت و طبق فهرستی که از قبل به قید قرعه توسط هیأت رئیسه تنظیم شده حداکثر به مدت هفت‌دقیقه نطق نمایند. همچنین دو‏نفر از نمایندگانی که در آن جلسه نوبت نطق نداشته باشند به جهت مسائل ضروری می‌توانند یک ساعت قبل از شروع جلسه در لوح مخصوص یا دستگاه الکترونیک ثبت‏ نام کرده وحداکثر به مدت پنج‌دقیقه نطق نمایند.»

اگرچه براساس این ماده آیین نامه داخلی مجلس، «نطق» میان دستور یکی از مهم ترین کانال‌ها برای بیان موضوعات مختلف اعم از موضوعات تخصصی در حوزه قانونگذاری، نظارت و همچنین طرح صریح مشکلات جامعه و دغدغه‌های مردم بوده و در اختیار نمایندگان مجلس قرار داده شده اما نیم نگاهی به سابقه نطق نمایندگان حکایت از آن دارد که به جز اندک مواردی کمتر شاهد نطق تاثیرگذار نمایندگان در صحن پارلمان بوده ایم. این در حالی است که با توجه به حجم کاری مجلس شاید بتوان نطق میان دستور نمایندگان را فرصتی طلایی دانست که طبق آیین نامه داخلی مجلس هر دو ماه یکبار ممکن است نصیب نمایندگان شود.

فرصت سوزی چند صد میلیونی

با توجه به اینکه طبق آیین نامه داخلی مجلس در هر جلسه علنی سه نفر از نمایندگان فرصت 7 دقیقه ای و دو نفر فرصت 5 دقیقه ای برای نطق در اختیار دارند، با حسابی سر انگشتی می‌توان دریافت که مجلس در هر روز بیش از 30 دقیقه و در ماه بیش از 270 دقیقه را صرف نطق نمایندگان می کند، زمانی که به اذعان خود نمایندگان اداره هر دقیقه آن چند صد میلیون تومان برای کشور و نظام هزینه دارد اما سوال این است که این نطق ها در مقابل هزینه ای که بر کشور تحمیل کرده چه دستاوردی برای قوه مقننه و نظام داشته است؟ و مهم تر اینکه چرا همواره در استفاده از فرصت نطق‌های میان دستور فرصت سوزی شده است؟

واقعیت آن است که تریبون مجلس گاه شاهد نطق‌هایی است که به لحاظ محتوا نه تنها ثمری برای کلان کشور نداشته بلکه خدمتی هم به حوزه‌ ها انتخابیه نمایندگان نکرده است. نطق‌هایی که صرفا برای رفع تکلیف و پر کردن کارنامه نمایندگان ایراد شده بدون اینکه کوچکترین تاثیری در حل مشکلات داشته باشد.

نطق‌های سیاسی اولویت نمایندگان

رویه حاکم بر نطق نمایندگان نه تنها از سوی مردم و سیاسیون بلکه از طرف بخشی از نمایندگان مجلس هم با انتقادهایی همراه شده است اما آنچه بیش از همه در نطق نمایندگان به محل بحث و انتقاد تبدیل شده آن است که در نطق ها کمتر به طرح موضوعات تخصصی مرتبط با کمیسیونی که در آن حضور دارند پرداخته شده است.

حسین میرمحمد صادقی معاون قوانین مجلس در این باره با بیان اینکه نمایندگان کمتر به انجام کارهای تخصصی در حوزه قانونگذاری و نظارت علاقه نشان می‌دهند در گفت وگویی با خبرآنلاین گفت: گاه این حالت در مجلس مشاهده می شود که نمایندگان به بحث‌های سیاسی و مسائل این چنینی علاقه بیشتری نشان می‌دهند و شما شاهد هستید که همین افرادی که در حوزه قانونگذای فعال نیستند گاه اگر موضوعی سیاسی مطرح شود برای نطق میان دستور اعلام آمادگی می کنند علت آن هم این است که ورود در حوزه قانونگذاری و اظهارنظر در این زمینه نیازمند معلوماتی است که ممکن است برخی نمایندگان حوصله کسب آن را نداشته باشند و طبیعی است که در این حوزه مشارکت نکنند.

نطق های نمایشی و تریبون های تبلیغاتی

 انتقادات اما تنها محدود به نطق های بی محتوا نیست، در مواردی و به اذعان نمایندگان موضوع زمانی نگران کننده تر می شود که نطق‌ها جنبه نمایشی به خود می گیرد. حمیدرضا حاجی بابایی در گفت وگویی با انتقاد از وجود نطق های نمایشی، آنها را آسیب زا خوانده و تاکید دارد: نمایندگانی هستند که فقط چند وقت یکبار نطق داغی انجام می‌دهند و فیلم آن را پخش می‌کنند اما در مورد مباحث جاری در مجلس هیچ اطلاع و نظری ندارند.

این موضوع در سال آخر مجلس اما وجه پررنگ تری به خود می گیرد به طوریکه برخی نمایندگان از هر فرصتی استفاده کرده تا با نطق های تبلیغاتی صدای خود را به گوش مردم حوزه انتخابیه رسانده تا از این فرصت برای کسب آرا حداکثری و ورود به دور بعد پارلمان به بهترین شکل استفاده  کنند.

دریغ از یک بار مطالعه نطق پیش از قرائت در صحن

به همه این انتقادات باید به مواردی از نطق ها هم اشاره کرد که بدون تردید می توان گفت نطق از پیش آماده شده حتی یک بار هم از سوی نماینده مرور نشده تا در زمان قرائت با کمترین خطا قرائت شد. بر کسی پوشیده نیست که کارشناسان و مشاورانی در کنار هر یک از نمایندگان هستند که مشاوره هایی را به وکلای ملت در حوزه های مختلف از جمله نطق های میان دستور می دهند اما اینکه متن نطق از سوی نماینده یک بار قبل از قرائت در صحن مرور شود چندان توقع زیادی نیست.

شاید بهتر باشد نمایندگان در اقدامی متعهدانه نطق‌هایی را در دستور کار قرار دهند که نه تنها بیان صریح مشکلات جامعه و دغدغه‌های مردم و تاکیدی بر انجام وظایف قانونگذاری و نظارت باشد بلکه راهی برای عبور کشور  از بحران‌ها باشد. موضوعی که به طور قطع تنها با اعمال قانون و تعییر آیین نامه داخلی مجلس و اقدامات دستوری محقق نمی شود.