خیابان‌های تهران آنقدر پر از خاطره است که می‌شود کلی رزومه از آنها از لابلای کتاب‌ها و عکس‌های تاریخی و حتی زبان ساکنان آن بیرون کشید. کبریا حسین‌زاده در این گزارش خیابان اکباتان تهران در محله بهارستان را بررسی کرده‌است.

به گزارش راوی امروز، اسم‌های زیادی از زمان قاجار تا کنون عوض کرده است، از «فیل‍خانه» گرفته تا «باغ وحش» و «تلفن‍خانه». حالا هم، همه به اسم «اکباتان» می‍شناسندش و بورس فروش تلفن و لوازم یدکی خودرو است.قدمت خیابان اکباتان به دوران قاجار می‌رسد. زمانی به واسطه نگهداری فیل‌های سلطنتی اسمش را «فیل‍خانه» می‌گذارند. مدتی بعد اسم «پست‌خانه» را از همجواری با مرکز پست می‌گیرد. زمان دیگری به دلیل نزدیک بودنش به باغ وحش لاله زار، اسم «باغ وحش» را برایش انتخاب می‌کنند.

ایسناپلاس- کبریا حسین‌زاده:اسم‌های خیابان کوچک محله بهارستان فقط به همین‌ چندتا ختم نمی‌شود و بعد از مدتی با احداث دفتر یا ایستگاه تراموای (واگن) اسبی در آن، اسم خیابان «واگن‌خانه» را می‌گیرد. تأسیس اولین مرکز تلفن تهران در این خیابان هم اسم «تلفن‌خانه» را روی آن می‌گذارد. زمانی هم که اولین گاراژهای شهر تهران در این خیابان متمرکز ‌می‌شوند، اسم «ماشین‍خانه» را قرض می‌گیرد. در نهایت هم در دوره پهلوی اول اسم اکباتان را برای این خیابان انتخاب می‌کنند؛ خیابانی در منطقه ۱۲ شهرداری تهران که متصل کننده دو میدان مهم «توپخانه» و «بهارستان» است.

خیابان اکباتان در محله دولت قرار داشته که به دلیل نزدیکی به کاخ‌های سلطنتی به آن دولت می‌گفتند. این خیابان کوچک با اسم‌های بسیار در مرکز تجاری تهران قرار دارد که از خیابان لاله‌زار در شمال شرقی میدان امام خمینی شروع می‌شود و به خیابان ملت می‌خورد و از آنجا به میدان بهارستان می‌‍رسد.

گفته می‌شود خیابان اکباتان سربازخانه‌ای داشته و محمدعلی شاه قاجار کمی بعد از به توپ بستن مجلس شورای ملی در این خیابان مورد سوء قصد قرار می‌گیرد و بدون هیچ آسیبی جان سالم به در می‌برد.

خیابان اکباتان از وسط باغی به نام «نظامیه» می‌گذشت که بعدها به «مسعودیه» شهرت یافت و می‍توان از بناهای مشهور آن به «باغ مسعودیه» هم اشاره کرد. چند قرائت‌خانه تهران، مانند ترقی کارگران، شرکت علمیۀ فرهنگ و مجمع دموکرات در خیابان اکباتان بودند.

همچنین گفته می‌شود اولین کودکستان تهران، در اوایل دورۀ محمدرضا شاه پهلوی، در خیابان اکباتان و در نزدیکی باغ مسعودیه احداث شد. از کوچه‌های معروف آن هم می‌توان به «شیخ‌الاطباء» اشاره کرد.

«اکباتان» در فرهنگ‌های باستانی به «مکان اجتماع» معنی شده است. اکباتان یا همدان امروز اسم باستانی پایتخت دولت مادها بوده است. اطراف همدان، آثاری از دوران بسیار قدیم این شهر همچنان پابرجاست. گفته می‌شود یکی از شهرهای نادر دنیا که از قرن یازدهم قبل از میلاد مسیح پابرجاست، همین شهر همدانِ خودمان است.

«دیوکوس» بنیانگذار دولت ماد، اکباتان را به عنوان مقر پادشاهی خود انتخاب کرد. هردوت- تاریخ نگار یونانی- هم از اکباتان و هگمتانه به عنوان شهری که امروزه همدان نام دارد، یاد می‌کند. پادشاهان ماد در اکباتان کاخ های زیادی ساختند و پس از آن سلاطین اشکانی یا پارت‌ها، این شهر را به عنوان ییلاق تابستانی خود انتخاب کردند تا از چشمه‌ها، درخت‍ها و هوای خنک آن بهره‌مند شوند.

طول خیابان اکباتان که در دو طرف خیابان ملت قرار دارد، حدود ۶۰۰ متر است، کاربری قسمت غربی آن تجاری است. نکته جالب اینکه خیابانی که زمانی اسم آن «تلفن‌خانه» بوده در حال حاضر  یکی از مراکز فروش تلفن و لوازم مخابراتی است. کاربری قسمت شرقی این خیابان هم اداری است که بخشی از آن را دیوار ساختمان زیبا و قدیمی وزارت آموزش و پرورش تشکیل می‌دهد که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نسخه چاپی خبر