عروسک‌های رنگارنگی، از چوب و پارچه و نخ و پوست بلال و…، پشت ویترین‌ها خودنمایی می‌کنند و بچه‌ها مشغول تماشای‌شان هستند.

به گزارش راوی امروز، گرچه بیشترین مخاطبان «موزه عروسک‌های ملل» کودکان و نوجوانان هستند، بزرگ‌ترها هم از دیدن این عروسک‌ها و شنیدن قصه‌هایی که از گوشه و کنار دنیا سوغات آورده‌اند استقبال خوبی می‌کنند. موزه عروسک‌های ملل به‌تازگی از حوالی میرداماد به دروازه‌دولت و طبقه دوم موزه عروسک‌های ایران، نقل مکان کرده است. این موزه خصوصی تنها یک‌سال بعد از بازگشایی جایزه موزه‌داران برتر سازمان میراث فرهنگی را از آن خود کرد و از سال ۹۴تا ۹۶جایزه موزه برتر ایکوم را به‌خود اختصاص داد. هم‌اکنون بازدید از موزه به‌دلیل شرایط کرونایی، با هماهنگی قبلی و در روزهایی غیراز شرایط هشدار امکان‌پذیر است.

گردهمایی ۲ هزار عروسک
هر ویترین و عروسکی، هر تابلو سوزن‌دوزی و قاب عکسی که روی دیوارهای این موزه به چشم می‌خورد، از راه دوری آمده و قصه‌ای شنیدنی دارد. از گرجستان و آفریقا گرفته تا آلمان، نپال و مکزیک. بد نیست بدانید اینجا یک موزه خصوصی است که با مجوز سازمان میراث فرهنگی فعالیت خود را از سال ۱۳۹۳آغاز کرده است. عروسک‌هایی از ۸۴کشور دنیا پشت ویترین‌های این موزه جاگرفته است. عروسک‌هایی بومی که در کشور خودشان قصه‌هایی دارند و با فرهنگ و زندگی آن مردم گره خورده‌اند. بیش از ۲هزار عروسک از کشورهای مختلف در این موزه جمع شده‌اند و همگی سوغاتی از گوشه و کنار دنیا هستند.

تعامل با موزه
اجرای نمایش‌های عروسکی، نمایش سایه، بازی و آموزش هم بخش دیگری از فعالیتی است که در این موزه انجام می‌گیرد. بازدیدهای گروهی موزه عروسک‌های ملل برای دانش‌آموزان و گروه‌های سنی مختلف، معمولاً با بازی و قصه و نمایش‌های گوناگونی همراه است. روایت‌هایی که از عروسک‌ها تعریف می‌شود، بسته به گروه سنی مخاطب ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد. کارگاه‌های مختلفی هم برای ساخت عروسک و آشنایی با قصه‌ها و افسانه‌های دنیا در این موزه نقلی برگزار می‌شود. برای بازدید از این موزه باید از قبل با روابط‌عمومی موزه هماهنگ کنید. در ادامه قصه تعدادی از این عروسک‌ها را می‌خوانید.

لایکونیک، قهرمان لهستان
وقتی مغول‌ها به لهستان حمله می‌کنند، ۲ سرباز شجاع شبانه به چادر فرمانده لشکر می‌روند و او را می‌کشند و صبح آن روز، با لباس و اسب فرمانده مغول‌ها، در شهر می‌چرخند تا به همه این شکست نابهنگام مغول‌ها را نشان دهند. لایکونیک نماد این سربازان شجاع است و در جشن و پایکوبی‌های مردم لهستان حضور دارد؛ همانطور که لهستان پایکوبی آن پیروزی را مدیون لایکونیک است. در این موزه هر عروسک برای خودش قصه‌ای دارد؛ قصه‌هایی که از فرهنگ و تاریخ هر ملت ریشه می‌گیرد و جنگ‌ها و پیروزی‌ها و آرزوها و رنج و احساسات هر ملت را با خود حمل می‌کنند.

داروما، عروسک آرزوهای ژاپنی
عروسک داروما چشم ندارد. بچه‌های ژاپنی وقتی آرزویی دارند خودشان برای این عروسک یک چشم می‌کشند و جای خالی چشم دیگر همچنان باقی می‌ماند. بچه‌ها آرزوی خود را روی تن این عروسک می‌نویسند و تا زمانی که به آرزویشان نرسند، چشم دوم عروسک را نمی‌کشند. با این کار ژاپنی‌ها هرگز آرزوهای خود را فراموش نمی‌کنند و یادشان نمی‌رود زمانی برای رسیدن به آنچه امروز دارند، چقدر تلاش کرده‌اند و منتظر بوده‌اند. آرزوها، نقش مهمی در فلسفه ساخته شدن بسیاری از عروسک‌ها در دوران گذشته در کشورهای مختلف داشته‌اند. این موضوع تنها مختص فرهنگ شرق آسیا نیست و در اغلب کشورهای جهان می‌توان نمونه‌هایی از آن را به چشم دید.

فندق‌شکن از آلمان می‌آید
بچه‌های کوچک‌تر عروسک فندق‌شکن را با انیمیشن «باربی و فندق‌شکن» در ذهن سپرده‌اند. اما نمی‌دانند این عروسک تا به درخت کریسمس و انیمیشن‌های پرطرفدار امروز برسد، چه راه پر پیچ و خمی را طی کرده است. نخستین بار عروسک‌های فندق‌شکن را مردم روستایی در آلمان ساختند؛ معدنچیانی که بعد از تعطیلی معدن، کار خود را از دست داده بودند و برای گذران وقت و زندگی، شروع به ساخت عروسک‌های ساده چوبی کردند که در آلمان طرفداران زیادی پیدا کرد. روی سر این عروسک‌ها در دوره جنگ جهانی دوم به جای کلاه معدنچی، کلاه سربازی نشست. هر سرباز آمریکایی که از جنگ جهانی به خانه برمی‌گشت یکی از این عروسک‌ها را به یادگار با خود آورد و این موضوع باعث شهرت بیشتر عروسک فندق‌شکن شد. بعدها این عروسک به انیمیشن‌ها و کتاب‌های قصه هم راه پیدا کرد و به عروسک فندق‌شکن معروف شد.

آکوابا در دست زنان آفریقایی
آکوابا نماد باروری در آفریقاست. این عروسک نه مخصوص کودکان، بلکه عروسکی است برای زنان آفریقایی. زنانی که بارور نمی‌شوند این عروسک را همیشه همراه خود نگه می‌دارند و مدام به آن نگاه می‌کنند تا طبق یک باور قدیمی، زن بارور شود و بتواند فرزند خود را به دنیا بیاورد و بزرگ کند و همیشه همراه خود داشته باشد. در موزه عروسک‌های ملل، عروسک‌های ریز و درشت دیگری هم از کشورهای آفریقایی به چشم می‌خورد. نکته جالب در مورد برخی از این عروسک‌ها این است که نه برای بازی کودکان، بلکه برای باورهایی که بزرگسالان دارند ساخته شده‌اند.

ماتریوشکا عروسکی از روسیه
یک روز که «اکسانا» کوچک‌ترین عروسک ماتریوشکا مشغول بازی بود، باد شالش را با خود می‌برد و روی تپه‌ای پرت می‌کند. دست اکسانا به شالش نمی‌رسد و برای رسیدن به آن از خواهر بزرگ‌ترش کمک می‌گیرد. او هم از خواهر بزرگ‌تر از خود و به همین ترتیب تا بزرگ‌ترین خواهر دست به‌کار می‌شوند تا شال اکسانا را به او برگردانند. ماتریوشکا نماد همدلی و کمک کردن به یکدیگر در روسیه است. این عروسک به‌صورت سری چندتایی و در اندازه‌های خیلی کوچک تا خیلی بزرگ است و از چوب ساخته شده. ماتریوشکا عروسکی توخالی است و بزرگ‌ترین عروسک، سایر عروسک‌ها را در دل خود جا می‌دهد. بزرگ‌ترین ماتریوشکایی که تا به حال ساخته شده شامل ۷۲عروسک توخالی است.

نسخه چاپی خبر