«مِهرپرستی» یا «آیین مهر»، آیینی بود که بر پایه پرستش «میترا» (در پارسی میانه مهر) ایزد ایران باستان، عدالت، پیمان و جنگ، در دوران پیش از آیین زرتشت بنیان نهاده شد.
به گزارش راوی امروز، نوع دگرگون شده این آیین بعدها به صورت آیین رازوَری در امپراتوری روم اشاعه یافت و در طول سدههای دوم و سوم پس از میلاد، در تمام نواحی تحت فرمانروایی روم، در سرزمین اصلی اروپا، شمال آفریقا و بریتانیا برپا بود و خدای آن “میتراس” (معادل یونانی میترا) نام داشت. رومیان از این آیین با عنوان “رازهای میتراس” یا “رازهای پارسیان” یاد میکردند، ولی امروزه محققان با عنوان “میترائیسم” از آن یاد میکنند.
تاثیرات مهرپرستی در آئین مسیحیت
در آئین مسیح که در کلیساهای غربی و شرقی تبلیغ میشود، عیسی نه پیامبر خدا بلکه پسر خداست که برای هدایت نوع بشر به زمین هبوط کرده و پس از آخرین شام که با حواریونش صرف کرد، به صلیب کشیده شد و پس از سه روز زنده شد وبه آسمان عروج کرد و در آخرالزمان ظهور میکند و پیروانش را نجات می دهد.
ده قرن پیش از پیدایش چنین باورهایی در آئین مسحیت،این عقاید در بین مهر پرستان شایع بود و چون مدت چند صدسال، آئین مهر پرستی دین رسمی امپراطوری روم بود، از این طریق به عقاید مسیحیان وارد شد.
شام آخر
در آخرین روز زندگی زمینی میترا، او در ضیافتی شرکت میکند و خون گاو، گوشت او، نان و شراب میخورد. این ضیافت درون غاری انجام میشود. “سُل =سین”، ایزد خورشید نیز (“سُل” خدای خورشید است و “میترا” خدای پرتو خورشید. ایزد خورشید طی کارزاری با میترا او را بر زمین زده و پرتو او را از آن خود کردهاست) در ضیافت شرکت میکند.
عروج “میترا”
بعد از ضیافت میترا سوار ارابه خورشید شده و به آسمان عروج میکند. سُل ایزد آفتاب او را سوار بر ارابه مینویی خود کرده و به آسمان میبرد تا در آخرالزمان دوباره به زمین برگردد.
رستاخیز
در آخر کار جهان آتشی عظیم در تمام جهان درمیگیرد و پیروان میترا از آن آسوده خواهند بود.
نام سه روستا در ورامین نام های باستانی است
نخست “خورین” که از واژه خور مشتق شده است. واژه “خور” ستاره خورشید است و قسمت دوم واژه یعنی “شید”صفت “خور” است و به معنای درخشنده می باشد.
دوم نام های روستا های “ده ماسین” و “قلعه سین” است که تلفظ صحیح اولی “ده ماه سین” می باشد. واژه “سین” که در نام هر دو روستا به کار رفته همان “سان” انگلیسی(Sun) است که معنای خورشید را میدهد و نام همان ایزد خورشید است که “مهر” یا “میترا” را به آسمان برد تا در آخر الزمان به زمین بازگردد. براین پایه معنای نام “ده ماسین”، “دِهِ ماه و خورشید” و معنای واژه “قلعه سین”،”قلعه خورشید” می باشد.
بیش از دوهزار سال است که استفاده از واژه “سین” به معنای خورشید در زبان فارسی متروک شده است و فقط واژگانی مانند “سندباد=سین بُد=سین باذ” به معنای “نگهبان و پاینده خورشید” و “سین دخت”، به معنای “دختر خورشید” به صورت اسامی خاص به جا مانده است ولی در زبان انگلیسی همچنان واژه “سان” به معنی خورشید رایج است.
وجود نام های “ده ماسین” و “قلعه سین” و “خورین” که هرسه دارای واژه خورشید هستند نشان دهنده رونق آئین مهر پرستی در منطقه ورامین در روزگاران کهن است. چون باگسترش آئین زرتشت در روزگار ساسانیان، آئین مهرپرستی در ایران متروک شد، بنابراین بسیار محتمل است این نام ها مربوط به روزگار اشکانیان باشند و حداقل دو هزار سال قدمت داشته باشند. همچنین چون واژه “سین” مدت زیادی است که در زبان فارسی متروک شده است، این گمان تقویت میشود که قدمت این نامها، همان دو هزار سال یا بیشتر باشد که بسیار جالب است.
از قسمت سوم به بعد این یادداشت محصول فکر نویسنده است و قبلاً در مقاله یا کتابی نخوانده ام. چون ممکن است این نوشته موافق طبع بچه های ورامین قرار گیرد، نشر آن با ذکر منبع بلا مانع است.
علیرضا میرزایی
“تاریخ و سیاست”
دیدگاه ها :